گروهی بر این باورند که اسم soap از نام کوه خیالی ساپو واقع در روم باستان گرفته شده است بنابر روایت افسانه ها مردم روم باستان حیوانات منتخب خود را جهت قربانی و پیشکش به محضر خدایان به آن کوه می بردند و پس از قربانی نمودن برخی قسمت ها همچون استخوان ها ، پشم و … در آتش می سوزاندند.
ولی چربی حیوانات را جهت ساخت نوعی شوینده اولیه نگه می داشتند که برخی آن را ابتدایی ترین نوع صابون می دانند این روایت برای نخستین بار در کتاب دانشنامه تاریخ طبیعی پلینی نقل شده است که البته بی اساس می نماید به دلیل آنکه در کل منطقه جغرافیایی که شامل امپراطوری روم باستان می گردد ، کوهی به اسم ساپو دیده نمی شود ولی کلمه لاتین ساپو به معنای صابون است .این کلمه احتمالا از یک زبان آلمانی قدیمی اقتباس شده است و هم ریشه سیبوم لاتین پیه است .
در طول تاریخ باستان و بین مردم هر کشوری نوعی مواد شوینده و تمیز کننده وجود داشته است که هر یک از آن به عنوان شکل اولیه صابون یاد می کنند ولی به روایتی صابون اولیه برای نخستین بار در دره نیل و توسط مصریان ساخته شد و سپس دریانوردان فنیقی رمز و رموز آن را آموخته و تخمش در سایر بلاد پراکندند.البته شایان ذکر است در برخی منابع نیز از سومریان به عنوان سازندگان صابون اولیه نام برده شده است . البته صابون و صنعت صابونسازی از لحظه پیدایش تاکنون در جهت تکامل تغییرات بسیار زیادی را تجربه کرده است .
صابون پزی در ایران
صابون به عنوان یک محصول خارجی در دوران سلسله قاجاریه وارد ایران شد و در اوایل به عنوان یک کالای لوکس در اختیار درباریان قرار گرفت ولی طولی نکشید که اولین کارگاه صابون پزی در محله ای که به همین نام یعنی صابون پز خانه شهرت یافت در تهران پا گرفت . این صنعت تا مدتها تحت نظر درباریان وقت بوده است . مردم ایران تا قبل از ورود صابون از مواد دیگری جهت سرشویی و بدن شویی استفاده می کردند که گل سرشویی از آن جمله است در طب سنتی بحثی به عنوان طین ( گل ) وجود دارد طین ها داروهایی با منشا ماده معدنی هستند که به صورت خاک در دسترس قرار دارند یکی از کاربردهای آنها در پاکیزگی و بهداشت پوست و مو سر بوده است .
صابون پزی در آذربایجان و شهر تبریز
صابون پزی همچون بسیاری از صنایع دیگر به صورت ابتدایی از خانه ها آغاز شد . مردم برای تامین نیاز خانواده و برخی نیز جهت فروش ابتدا پی گاوی و گوسفندی را جمع آوری می کرده سپس آن را در بشکه ها آب می نمودند و پس از آن در دیگ هایی که قبلا در نظر گرفته شده بود با سود تهیه شده از سنگ قلیا اقدام به پخت صابون می کردند . شایان ذکر است زنان نقش مهمی در این نوع صابون سازی داشتند . صابون پس از پخت جهت خشک نمودن بعد از برش در قالب های مساوی بر روی پشت بام چیده می شد تا با گرمای آفتاب خشک شود . این کار هنوز هم در شهر مراغه و برای صابونهای سنتی آن شهر مرسوم است.
با گذشت زمان و احساس نیاز جامعه صابون پزی از خانه ها بیرون آمد و شکل یک کارگاه مستقل و شغلی رسمی به خود گرفت از بنیانگذاران صابونسازی مدرن در منطقه آذربایجان مرحوم آقای احمد صابونیان بود . وی که فردی خوش فکر و خلاق بود سهم بسزایی در پیشرفت و رونق صنعت صابونسازی در آذربایجان داشت از جمله ابتکارات او ساخت صابون کاغذی بود که در دوره ای بسیار معروف شد همچنین به نوعی وی از اولین تولید کنندگان صابونهای حاوی پودر یا عصاره گیاه محسوب می شود که به روایتی آن را از زنی صابونساز اهل اورمیه آموخته بود . که در آن دوره به دربار وقت صابون می فرستاد پس از درگذشت وی خواهر زاده و دامادش مرحوم آقای حاج رحیم انزابیان که تجربه سالها کار و همراهی با مرحوم آقای صابونیان را داشت قدم در جای پای او گذاشت او که از رجال مطرح بازار تبریز نیز محسوب می گشت. شخصی با استعداد و ذلفنون بود که در مدت کوتاه حیاتش خدمات ارزنده ای جهت پیشرفت و تعالی این صنعت انجام داد وی که همزمان مسئولیت تولید و فروش را یکجا بر عهده داشت غیر از تبحر وتجربه در ساخت صابون به علت حسن برخورد و مردم داری در عرصه فروش نیز شخصی موفق بود . اما با درگذشت وی در سال 1359 نسل سوم از این خانواده سکان دار کشتی این کارخانه شد با شروع دوره ای جدید در حیات کارخانه نام پیروز به عنوان برند رسمی این واحد برگزیده شد و در حرکتی بزرگ در خط تولید ، پخت سرد حذف و پخت گرم جایگزین آن شد .
طرح توسعه کارخانه به اینجا ختم نمی شود مکان کارخانه به دلیل تنگ بودن فضا از خیابان ژاله تبریز به شهرک صنعتی مایان انتقال یافت مساحت زمین جدید چندین برابر فضای قبلی کارخانه بود و همین مسئله دست صاحبان کارخانه را برای تکمیل و تجهیز خط تولید بازنمود . شایان ذکر است واحد شماره 2 پیروز نیز پس از سالها تلاش در سال 88 در شهرک سرمایه گذاری خارجی در زمینی به مساحت 14000 متر مربع افتتاح شده است .
اکنون و با گذشت سالها از آن تاریخ شرکت صابونسازی پیروز با حدود نزدیک به یک قرن سابقه در صنعت آذربایجان به عنوان یکی از قطب ها بزرگ صنعت صابونسازی در ایران و خاورمیانه محسوب می گردد. این کارخانه که تجربه نسل های گذشته را نیز در خود می بیند از زمان تاسیس تاکنون همواره سیلی از تغییر و تحولات بنیادی را در جهت پیشرفت و تعالی به خود دیده است مدیران ارشد این واحد تولیدی در طول این سالها هرگز از معیار های خود در زمینه کیفیت محصولات کوتاه نیامده اند و همواره فعل بهترین شدن را جهت صعود و رو به تعالی بودن صرف نموده اند . بر همین اساس اینک محصولات پیروز به دلیل کیفیت ممتاز و برتر خود قابل رقابت با نمونه های مشابه و برندهای مطرح خارجی هستند .
شایان مباهات است که گروه پیروز برای برخی از مشتریان خاص خود محصولاتی را با برند اختصاصی ایشان تولید می نماید که با افتخار به بسیاری از کشور ها همچون ژاپن – چین – امارات متحده عربی و … صادر می شود .
مجموعه پیروز به افق های دور می اندیشد و در تلاشی مجدانه همراه سایر صنعت گران این مرز و بوم می کوشد تا نام صنعت صابونسازی ایران را به برندی جهانی تبدیل نماید .
به امید روزی که نام ایران برندی جهانی شود و صنعت صابون سازی ایران به نوشتن نام ایران در روی محصولات خود افتخار نماید .